Het tekort aan vakleerkrachten is nijpender dan ooit. Vooral voor wiskunde, technische en wetenschappelijke vakken. De aantrekkingskracht van het technisch onderwijs blijft evenzeer een pijnpunt, net zoals nog te weinig meisjes kiezen voor zogeheten STEM-studies (Science, Technology, Engineering & Mathematics). Tegelijk heerst er een krapte op de arbeidsmarkt waarbij ook bedrijven uit de chemie, kunststoffen en life sciences speuren naar goed opgeleid talent om de urgente uitdagingen op het vlak van digitalisering, vergrijzing en vergroening aan te pakken.
Het nieuwe schooljaar start vandaag met een rugzak die uitpuilt van de moeilijke vraagstukken. Sectorfederatie essenscia wil vanop de eerste rij mee zoeken naar oplossingen en zet drie prioriteiten bovenaan de agenda: vernieuwende en praktijkgerichte onderwijsvormen, inspirerende STEM-promotie afgestemd op de doelgroep en doorgedreven sectorspecifieke opleidingen binnen een ambitie van levenslang leren. Stevige bruggen bouwen tussen schoolbank en werkvloer blijft daarbij het onweerlegbare axioma.
Duaal leren én lesgeven
Vijf jaar geleden gaf de chemiesector mee de aftrap voor de lancering van duaal leren, een onderwijsvorm die leren op school combineert met leren op de werkvloer. Die pioniersrol in de TSO-studierichting Chemische Procestechnieken blijven we enthousiast vertolken met ook dit schooljaar een toename van het aantal leerwerkplekken dankzij de deelname van nieuwe sectorbedrijven. Bovendien bouwen we ons engagement verder uit door duaal leren ook stelselmatig uit te rollen in het hoger onderwijs, aan hogescholen en universiteiten.
Nieuw dit schooljaar is de start van duaal lesgeven, een nagelnieuw onderwijsconcept waarvan de chemie en life sciences-sector de voortrekker is. Twaalf experten uit chemie- en farmabedrijven gaan deeltijds technische of wetenschappelijke vakken onderwijzen in secundaire scholen, zowel in TSO als ASO. Het pilootproject, met steun van de Vlaamse ministers van Onderwijs en Werk, brengt de praktijk dichter bij het STEM-onderwijs en pakt tegelijk het tekort aan vakleerkrachten aan.
STEM een stem geven
Meisjes en jongens inspireren voor wetenschap, chemie en techniek, zodat ze gemotiveerde studie- en beroepskeuzes kunnen maken. Het is een maatschappelijke uitdaging waarvoor de chemie- en farmasector meer dan ooit aansluiting wil zoeken bij de leefwereld van jongeren. Want hoe je het ook draait of keert, het is de huidige generatie scholieren en studenten die tijdens hun professionele loopbaan de klimaatdoelen en de circulaire ambities uit de Green Deal mee zal moeten realiseren.
Daarom willen we bij essenscia STEM dit schooljaar letterlijk een stem geven. Samen met Vlajo (Vlaamse Jonge Ondernemingen) brengen we STEMfluencers in 100 klassen van de eerste graad secundair onderwijs, opnieuw zowel in TSO als ASO. Jonge medewerkers uit de chemie en farma vertellen er hun verhaal en geven inzicht in hun studiekeuze, hun job en hoe zij de toekomst van de sector zien. We trappen in Limburg de provinciale tournee van ons Young Talent Lab af, en blijven met Technopolis, Voka, VBO en andere sectorfederaties impactvolle STEM-acties ontwikkelen. Ja, misschien zelfs op TikTok.
Meer talent upgraden
Uiteraard stopt leren niet na de schooltijd. Chemie- en farmaprocessen worden steeds complexer, productielijnen digitaliseren, kunststofmaterialen gaan circulair. Met drie sectorale competentiecentra onderstrepen essenscia, de vakbonden en het sectorale vormingsfonds Co-valent het belang van reskilling en upskilling, zowel voor studenten als werkzoekenden die zo de sector leren kennen, als voor pas aangeworven en meer ervaren medewerkers die op deze manier hun vaardigheden versterken.
Als sinds de jaren negentig is ACTA de opleidingspartner voor de procesindustrie met toenemende aandacht voor veiligheidstraining, e-learning en automatisatie binnen industrie 4.0. Leerlingen Chemische Procestechnieken kunnen er sinds kort via virtual reality kennismaken met destillatiekolommen en procesinstallaties. PlastIQ beschikt over de meest moderne opleidingsinfrastructuur in het Training LAB Kunststoffen in de T2-campus in Genk en het Circular Materials Center in Kortrijk. Daar nemen ze dit schooljaar een ‘Circulaire Fabriek’ in gebruik om cursisten vertrouwd te maken met de nieuwste recyclageprocessen en circulaire technieken in de kunststoffensector.
Tot slot opent midden volgend jaar ViTalent, het allereerste opleidingscentrum voor de life sciences – zeg maar de farma en biotech – in Vlaanderen, zijn deuren. Op het Wetenschapspark in Niel zijn de bouwwerken aan de gang van wat een unieke jobsimulator moet worden met een technische trainingshal voor de verpakking en vulling van geneesmiddelen, een stofvrije cleanroom en ingerichte labo’s om de werkomstandigheden waarheidsgetrouw na te bootsen. Intussen breiden de instructeurs van ViTalent het opleidingsaanbod voor trainingen op de werkvloer bij bedrijven verder uit.
Partnerschap voor divers talent
Samen met sectorbedrijven, scholen en sociale partners kijken we uit naar een boeiend en leerrijk schooljaar. Een sterk partnerschap tussen industrie, onderwijs, overheid en vakbonden is namelijk de beste garantie voor meer excellentie op de schoolbanken, in het labo en op de werkvloer. Dat is de formule om samen meer en divers talent aan te boren. Laat er ons met z’n allen een geslaagd school- en academiejaar van maken!
