Met een recyclagegraad van 39% in 2022 is België de nummer 1 in Europa voor de recyclage van kunststoffen. Ons land steekt daarmee ver uit boven het Europese gemiddelde van 27%. Specifiek voor kunststofverpakkingen zijn de cijfers nog sprekender: meer dan 1 op 2 kunststofverpakkingen (56%) wordt gerecycleerd. Ook dat is het hoogste percentage in Europa. Maar tegelijk verliest de Europese – en dus ook de Belgische – kunststoffenindustrie aan concurrentiekracht. Dat blijkt uit een studie van de Europese kunststoffenfederatie Plastics Europe. De resultaten worden vandaag voorgesteld tijdens de Belgian Plastics Day, een organisatie van de Belgische kunststoffen- en technologiefederaties essenscia PolyMatters en Agoria.
Van zonnepanelen, windturbines en isolatiemateriaal tot batterijen, lichtgewicht materialen voor voertuigen en voedselverpakkingen: kunststoffen spelen een cruciale rol om de klimaatambities van de Europese Green Deal te helpen realiseren. Uit onafhankelijk uitgevoerde levenscyclusanalyses blijkt namelijk dat in de meerderheid van de gevallen, wanneer objectief naar de data gekeken wordt, kunststoffen een betere duurzaamheidsscore kunnen voorleggen dan hun alternatieven. Zo draagt ook de recyclage en het circulair inzetten van kunststofmaterialen bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot.
Belgische kunststofrecyclage in stijgende lijn
Op dat vlak mocht België zich in 2022 kronen tot Europees recyclagekampioen. 39% van al het kunststofhoudend afval werd gerecycleerd. Tien jaar geleden was dit slechts een kwart. Het overige kunststofafval (59%) wordt verwerkt in thermische centrales waarbij de energie wordt gerecupereerd. In tegenstelling tot heel wat andere landen belandt er in ons land amper kunststofafval (2%) op stortplaatsen.
Nog een straf cijfer: in 2022 werd in België maar liefst 56% van alle kunststofverpakkingen gerecycleerd, ook dat is een Europees record. In 2012 was dat nog maar een derde. Die positieve evolutie van de recyclagecijfers is grotendeels toe te schrijven aan de uitbreiding van de blauwe zak, waarmee nagenoeg alle kunststofverpakkingen van huishoudens kunnen worden ingezameld voor recyclage.
Ook het aandeel van gerecycleerd materiaal dat ingezet wordt in nieuwe toepassingen stijgt met 54% in vier jaar, maar blijft wel net onder het Europese gemiddelde. Dat kan verklaard worden door het feit dat veel Belgische kunststofverwerkers verpakkingen voor voedingstoepassingen maken. Tot op heden mag daarvoor geen mechanisch gerecycleerd kunststofmateriaal worden ingezet, met uitzondering van gerecycleerd PET. Nieuwe recyclagetechnologieën zoals chemische en fysische recyclage kunnen hier soelaas bieden. Vooruitgang in de Europese wetgeving en de erkenning van massabalansallocatie voor het toekennen van recyclaatgehaltes zijn hierin cruciaal. Een massabalansallocatie is ontworpen om de totale hoeveelheid gerecycleerd materiaal doorheen de productieprocessen te volgen en tegelijkertijd een passende toewijzing van deze inhoud aan het eindproduct te garanderen.
Verlies van concurrentiekracht
De stijgende recyclagecijfers staan echter in schril contrast met de dalende concurrentiekracht van de Europese kunststoffenindustrie. Waar de sector in 2006 nog goed was voor 22% van de wereldwijde kunststofproductie is dat in 2022 gedaald tot 14%. Dat is voornamelijk ten voordele van productiegroei in Azië, met China op kop. Dat land vertegenwoordigde in 2022 ongeveer een derde van de wereldwijde kunststofproductie. Daarom roepen essenscia PolyMatters en Agoria overheden op alle niveaus op om werk te maken van een strategisch industriebeleid dat een gelijk speelveld creëert voor alle kunststofproducenten en dat de verschillende wetgevingen binnen de Europese eenheidsmarkt harmoniseert.
Saskia Walraedt, directeur essenscia PolyMatters en Kevin Poelmans, Business Group Leader Manufacturing Agoria: “De cijfers spreken voor zich: België is Europees koploper in de recyclage van kunststoffen. Het is nu zaak om die positie vast te houden en te verstevigen, onder andere door kunststofafval nog beter in te zamelen en te recycleren. De bedrijven uit de kunststoffenindustrie hebben die boodschap goed begrepen en innoveren en investeren vandaag al volop in nieuwe recyclagetechnologieën. We roepen dan ook politici op regionaal, federaal en Europees niveau op om kunststofmaterialen met open vizier te bekijken. Zo garanderen we in Europa de productie, verwerking en recyclage van materialen die essentieel zijn voor een duurzame samenleving.”
Lees het rapport van Plastics Europe “The Circular Economy for Plastics – A European Analysis 2024”
