‘Boost de transitie. Kantel het industriebeleid mee in de juiste richting.’ Met die duidelijke oproep voor een ambitieus en coherent industriebeleid op alle politieke niveaus heeft sectorfederatie essenscia haar transitieplan voor de chemie, kunststoffen en life sciences gelanceerd. Daarin staan 10 topprioriteiten en 30 succesfactoren om de juiste randvoorwaarden te creëren die de industriële transitie op het vlak van energie, klimaat, milieu, logistiek, digitalisering en circulaire economie mogelijk moet maken. Een rechtszeker en stimulerend beleidskader dat de internationale concurrentiekracht van de chemie- en farmasector versterkt, is voor essenscia dé inzet van de verkiezingen in juni volgend jaar.
Door hoge energie- en loonkosten, aanhoudende onzekerheid in het vergunningenbeleid en toenemende internationale concurrentie worstelt de sector van de chemie en life sciences – goed voor bijna 100.000 jobs en 35% van de Vlaamse en Belgische export – met een verzwakt concurrentievermogen. Daarom is er dringend nood aan een industriebeleid op alle politieke niveaus – lokaal, regionaal, federaal én Europees – dat de internationale concurrentiepositie opnieuw versterkt, investeringen aantrekt, innovatie stimuleert en meer talent activeert.
In die bijzonder uitdagende economische context moeten ondernemingen, van klein tot groot, ook bijdragen aan de ingrijpende energie- en klimaattransitie, de digitalisering en de transitie op het vlak van materialen en (grond)stoffen binnen een circulaire economie. Dat vraagt op korte tijd om nieuwe skills en technologieën, om aangepaste infrastructuur, maar ook om meer concurrentiekracht in een wereld die vanuit geostrategisch perspectief ook door een transitie gaat. Daarom heeft essenscia een transitieplan uitgewerkt met de cruciale randvoorwaarden voor een doeltreffend industriebeleid dat een boost geeft aan de transitie naar meer duurzaamheid.
Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia: “De sector en de ganse industrie staan voor bijzonder complexe uitdagingen die een radicale transformatie en massale investeringen vergen. Want dat is en blijft onze ambitie: in ons land de duurzame chemie- en farma-industrie van de toekomst uitbouwen. Dat lukt alleen door intensief samen te werken, overheid en industrie, binnen een coherent beleidskader dat bedrijven optimaal ondersteunt om innovaties te ontwikkelen, jobs te creëren en duurzame welvaartsgroei te realiseren. Met dit sectorspecifiek transitieplan reiken we de hand aan beleidsmakers, maar durven we ook te zeggen waar het op staat: het is hoog tijd voor een industriebeleid, want de tijd tikt. Met een opvallend campagnebeeld illustreren we die complexiteit en hoogdringendheid.”
Ann Wurman, directeur essenscia vlaanderen: “We mogen nooit uit het oog verliezen dat duurzaamheid onlosmakelijk verbonden is met concurrentiekracht. Exportgerichte bedrijven moeten concurrentieel zijn op wereldvlak om te kunnen innoveren en investeren in duurzame producten en productieprocessen. Dat is wat er op het spel staat. Het zijn vooral de bedrijven die de komende jaren ongeziene en risicovolle investeringen zullen moeten doen in nieuwe technologieën. We vragen aan de overheid een industriebeleid dat die transitie maximaal ondersteunt. Zowel financieel, als op vlak van regelgeving. Daarbij moeten we ook beter gebruik maken van Europese fondsen, meer wegen op de Europese besluitvorming en de overdreven regeldrift aanpakken.”
De belangrijkste succesfactor voor de industriële transitie is energie. Er is nood aan een bevoorradingszekere en competitieve energiemix die alle vormen van koolstofarme energie omarmt, ook nucleair, gekoppeld aan een strategische visie op de import van nieuwe energiedragers, zoals waterstof. Voorts pleit essenscia voor een transitie-instrument dat de uitrol van klimaattechnologieën in de industrie financieel ondersteunt en versnelt, een belangrijke hefboom voor de verdere verlaging van de CO2-uitstoot.
In die context is het van belang oog te hebben voor alle klimaatinnovaties, zoals CO2-opslag, koolstofarme waterstof, elektrificatie of de chemische recyclage van kunststoffen, en die binnen een technologieneutraal beleidskader alle kansen te geven. Daarnaast is een stimulerend innovatiebeleid cruciaal, met doelgerichte fiscale steunmaatregelen en een demonstratiefonds voor baanbrekende piloot- en demoprojecten om beloftevolle innovaties sneller op te schalen van het labo naar de industrie. Om Vlaanderen en België internationaal aantrekkelijk te houden als investeringsregio moeten we ook de energie- en loonkosten durven aanpakken, het vergunningenbeleid vlot trekken en een gelijk speelveld garanderen met andere landen op vlak van regelgeving.
De transitie vereist ook aangepaste infrastructuur – van digitale netwerken tot pijpleidingen – en talent met de juiste competenties en vaardigheden. De onderwijskwaliteit moet omhoog met een focus op praktijkgerichte STEM-opleidingen zoals duaal leren. De VDAB dient in partnerschap met de sectorale opleidingscentra meer technisch talent op te leiden en op weg te helpen naar een job in de chemie en life sciences. Om de krapte op de arbeidsmarkt op te vangen, verdient ook het aantrekken van internationaal talent meer ondersteuning.
Ontdek de beleidsvoorstellen uit het transitieplan
