De Europese Commissie heeft deze week het Chemical Industry Action Plan (CIAP) gelanceerd: een belangrijke stap om het concurrentievermogen en de weerbaarheid van de chemie-industrie in Europa structureel te versterken. Het is positief dat Europa de chemiesector expliciet erkent als de ‘industrie der industrieën’ en als een fundamentele pijler voor onze welvaart en strategische autonomie. De klemtoon ligt terecht op lagere energiekosten, minder complexiteit in regelgeving en meer ondersteuning voor bedrijven in hun energie- en klimaattransitie. Een aandachtspunt is dat de financiering van energiemaatregelen grotendeels bij de lidstaten wordt gelegd.
Zowat anderhalf jaar geleden lanceerde essenscia samen met Cefic en de Europese chemiebedrijven de Antwerp Declaration, een oproep voor een sterker industriebeleid in Europa. In februari van dit jaar volgde het antwoord van de Europese Commissie: de Clean Industrial Deal. Nadien werd er op het niveau van de Commissie een strategische dialoog opgestart met de chemie-industrie, wat nu resulteert in dit Chemical Industry Action Plan. Later dit jaar volgt nog een Chemical Industry Package met een focus op de vereenvoudiging van Europese chemiewetgevingen.
Duidelijke koerswijziging
Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia: “Er is het voorbije anderhalf jaar duidelijk een koerswijziging ingezet: Europa beseft dat het alles op alles moet zetten om het tij te keren en de concurrentiekracht van de chemie-industrie te verbeteren. Dit actieplan is opnieuw een bewijs dat Europa de chemie erkent als een zeer essentiële sector. Zonder sterke chemie is er geen strategische autonomie, geen klimaatneutraliteit, geen circulaire economie. Nu hebben we nood aan een verdere concretisering en snelle uitvoering om de goede intenties te vertalen naar tastbare resultaten. We zullen in dialoog gaan met de federale en regionale regeringen in ons land om dit momentum te grijpen en te doen wat nodig is om onder meer de energiekosten fors te verlagen. Want elke dag zonder actie is een stap achteruit. De tijd dringt.”
Cruciale chemie
Het centrale uitgangspunt in het Chemical Industry Action Plan is het behoud van de chemie-industrie in Europa, een sector die direct gelinkt is aan liefst 95% van alle goederen. Chemie is cruciaal, van geneesmiddelen tot batterijen, en daarom wil Europa een gerichte aanpak uitwerken om strategische productiesites, chemieclusters, moleculen en industriële waardeketens te beschermen tegen oneerlijke buitenlandse concurrentie. Een belangrijk aspect daarin is een verscherpte controle op import, om erop toe te zien dat ingevoerde chemieproducten voldoen aan de strenge Europese normen voor kwaliteit en veiligheid.
Potentiële gamechanger
Een potentiële gamechanger zijn de aangekondigde bijsturingen van wettelijke drempels in enkele sleuteldomeinen, zoals de erkenning van alle vormen van koolstofarme waterstof, gerichte ondersteuning voor exportgerichte sectoren binnen de koolstofgrenstaks CBAM, en de opschaling van koolstofafvang en -opslag (CCS) en chemische recyclage. Deze maatregelen bieden eindelijk perspectief op een versnelde uitrol van cruciale klimaattechnologieën én op de bescherming van de internationale concurrentiepositie. Dit is een krachtig signaal richting internationale investeerders. Er wordt ook gewerkt aan robuuste Europese financiering voor baanbrekende innovatie- en decarbonisatieprojecten.
Lagere energiekosten
Extra aandacht gaat naar de verlaging van energiekosten. De Europese Commissie wil de staatssteunregels versoepelen, zodat lidstaten tijdelijk lagere elektriciteitsprijzen kunnen toekennen aan energie-intensieve bedrijven. Daarnaast zouden meer ondernemingen in aanmerking kunnen komen voor een indirecte emissiecompensatie binnen het Europese ETS-systeem. Dat biedt kansen voor de Belgische industrie, maar verhoogt tegelijk het risico op een ongelijk speelveld tussen lidstaten met uiteenlopende financiële mogelijkheden.
Naast het actieplan heeft de Europese Commissie ook een zogeheten omnibus gepresenteerd voor een verdere vereenvoudiging van de EU-wetgeving met betrekking tot chemische stoffen, onder meer op het vlak van etikettering.
Ontdek alle maatregelen uit het Chemical Industry Action Plan