Nieuwe studie toont aan dat bedrijven bijna een kwart meer gerecycleerde kunststoffen gebruiken
Er is minder kunststofafval, er worden meer kunststoffen gerecycleerd en bedrijven gebruiken ook steeds meer gerecycleerde kunststoffen voor de fabricatie van nieuwe producten. Dat zijn drie opvallende conclusies uit een nieuwe studie van Agoria en essenscia PolyMatters, de sectorfederaties van kunststofverwerkers en polymeerproducenten. Vooral de recyclage van verpakkingen gaat er sterk op vooruit. Maar ook de algemene recyclagegraad van al het huishoudelijk kunststofafval in België is gestegen met 15%, tot een stuk boven het Europese gemiddelde.
Van al het consumentenafval dat bij Belgische huishoudens wordt opgehaald is 580 kiloton, of amper 1,6% van de totale afvalberg, kunststofafval. Het aandeel van kunststoffen in de totale huishoudelijke afvalberg is dus bijzonder klein. Bovendien was er in 2020 4% minder kunststofafval in vergelijking met 2018, vooral dankzij een daling bij de kunststofverpakkingen. Mogelijk is dit een gevolg van de coronacrisis of van diverse maatregelen die aanzetten tot consumptievermindering.
Minder afval, meer recyclage
Er is niet alleen minder kunststofafval, er werden in 2020 ook 15% meer kunststoffen gerecycleerd dan in 2018. Daardoor is de recyclagegraad van het huishoudelijk kunststofafval in België gestegen van 34 tot 39%. Dat is 5 procentpunt boven het Europese gemiddelde. Verpakkingen scoren de hoogste recyclagecijfers met een forse toename van de recyclagegraad van 43 tot 53%. Meer dan de helft van alle kunststofverpakkingen wordt dus gerecycleerd. Daarmee staat België op de vijfde plaats in de Europese Unie.
Meer recyclaat
Er wordt niet alleen meer gerecycleerd, er worden ook meer gerecycleerde kunststoffen hergebruikt. Zo is tussen 2018 en 2020 het gebruik van gerecycleerde kunststoffen afkomstig uit huishoudelijk kunststofafval met 22% gegroeid, van 160 naar 190 kiloton. Het aandeel recyclaat in het totale grondstoffenverbruik is daardoor gestegen tot 7,6%. Ook hier zit de grootste vooruitgang bij kunststofverpakkingen, waar het gebruik van gerecycleerde kunststoffen op twee jaar tijd met 40% is toegenomen. Sectoren die het meest recyclaat inzetten zijn de bouw en landbouw, met een aandeel van respectievelijk 13% en 20%.
De weg naar circulaire kunststoffen is dus duidelijk ingezet, maar het werk is nog lang niet af. Het hergebruik van gerecycleerde kunststoffen zit wel in de lift, maar toch scoort België op dat vlak nog onder het Europese gemiddelde. Een van de redenen is dat ons land sterk gespecialiseerd is in voedselverpakkingen waar het circulair gebruik van gerecycleerde kunststoffen vooralsnog wettelijk sterk gelimiteerd is.
Minder verbranden
Van al het kunststofafval dat wordt ingezameld gaat dus 39% naar recyclagebedrijven. Het merendeel (59%) gaat naar verwerkingsinstallaties waar het afval wordt verbrand en de vrijgekomen warmte wordt gerecupereerd. De cijfers uit de studie tonen aan dat er sinds 2018 een duidelijke kentering is: meer recyclage (van 34 naar 39%) en minder verbranding (van 64 naar 59%). In België belandt slechts 2% van het kunststofafval op een stortplaats, terwijl het Europese gemiddelde 24% bedraagt.
De ambitie van de Belgische kunststofindustrie is helder: nog meer recycleren, zo weinig mogelijk verbranden en uiteindelijk niets meer storten. Meer dan de helft, of 56%, van al het kunststofafval in België is afkomstig van allerhande verpakkingen. Zo’n 9% komt uit de bouwsector. Elektronische apparaten, huishoudspullen, sportartikelen, de automobiel- en landbouwsector zijn samen goed voor ongeveer 20% van het ingezamelde kunststofafval.
Zes circulaire prioriteiten
Agoria en essenscia PolyMatters schuiven zes prioriteiten naar voor om het circulair gebruik van kunststoffen nog te verbeteren en te versnellen. Het wegnemen van beleidsbarrières die het gebruik van recyclaat belemmeren, de selectieve inzameling van kunststofafval verhogen, meer inzetten op intelligent ecodesign, de samenwerking tussen bedrijven en sectoren doorheen de ganse waardeketen bevorderen, opschalen van chemische recyclage om minder afhankelijk te worden van fossiele grondstoffen en innovatie stimuleren in nieuwe sorteer- en recyclagetechnieken.
“Een circulaire economie voor kunststoffen vergroot de nood aan vernieuwende recyclagetechnieken zoals chemische of fysische recyclage.”
Saskia Walraedt, directeur essenscia PolyMatters
Saskia Walraedt, directeur essenscia PolyMatters: “Minder afval, meer recyclage. De Belgische kunststofsector is in volle transitie naar een circulaire economie. De vooruitgang is duidelijk, maar de uitdagingen blijven talrijk: een onevenwichtig aanbod van kwaliteitsvol recyclaat, logistieke disrupties en hinderpalen in de wetgeving die verhinderen dat afval zijn rol als nieuwe grondstof ten volle kan spelen of dat materialen in de economie kunnen blijven circuleren zonder dat ze eerst als afval beschouwd worden. Binnen Vlaanderen Circulair en Circular Wallonia werken we als sector samen met de overheid aan oplossingen. Een circulaire economie voor kunststoffen vergroot ook de nood aan vernieuwende recyclagetechnieken zoals chemische of fysische recyclage. Dat vergt nog veel innovatie en investeringen, maar het biedt wel uitzicht op de quasi oneindige recyclage van kunststoffen.”
Kevin Poelmans, Business Group Leader Manufacturing bij Agoria: “De kunststofbedrijven gaan circulair, zoveel is duidelijk. De hogere recyclagecijfers illustreren dat. Bovendien zijn heel wat initiatieven, zoals de uitbreiding van de PMD-zak of de verplichte inzameling van matrassen, nog niet volledig zichtbaar in de resultaten. Toch is circulaire economie veel meer dan enkel recyclage. Het gaat erom kunststofmaterialen in de economische kringloop te houden, en dit aan de hoogst mogelijke kwaliteit en waarde. Een zo lang mogelijke levensduur van materialen en maximaal hergebruik van gerecycleerde grondstoffen zijn daarbij cruciaal. Het is belangrijk om die aspecten al in de ontwerpfase te integreren. Digitale technologie kan daarbij helpen, bijvoorbeeld via digitale paspoorten met informatie over de samenstelling van kunststofvoorwerpen om tracering, sortering, ontmanteling en recyclage te vergemakkelijken.”
België is een belangrijke speler op het vlak van kunststoffen. Ons land huisvest een van de grootste polymeerproductiecentra in de wereld en staat in Europa op de zevende plaats voor kunststofverwerking. Met 31.000 jobs, een toegevoegde waarde van 4 miljard euro en 600 miljoen euro aan investeringen is het een van de belangrijkste industrietakken van het land. De Belgische kunststoffenindustrie is sterk exportgericht en levert van alle economische sectoren de op een na grootste bijdrage aan het Belgische handelsoverschot.
Download de studie ‘Circularity of the Belgian plastics industry’
Deze Belgische studie kadert in een pan-Europese studie die onder leiding van Plastics Europe werd uitgevoerd door Conversio GmbH. De studie wordt gepubliceerd naar aanleiding van ‘A Circular Future with Plastics’, het belangrijkste evenement voor de Europese kunststofverwerkende industrie. Deze jaarlijkse tweedaagse conferentie van de European Plastics Converters (EuPC) wordt dit jaar in Brussel georganiseerd, in samenwerking met de Belgische kunststoffenfederaties Agoria en essenscia PolyMatters. Meer dan 250 vertegenwoordigers uit de sector delen er de nieuwste innovaties en producttoepassingen voor een circulaire economie met kunststoffen.
