In heel wat elektronica en robotica – van computers en smartphones tot chips en touchscreens – is chemie de verbindende factor. De chemiesector levert de loepzuivere en hoogwaardige materialen en bouwstenen die zorgen voor heldere beelden, scherpe kleuren, krachtige processoren en schokbestendige toestellen. Omgekeerd zit de chemie-industrie midden in een digitale revolutie waarbij big data en artificiële intelligentie (AI) voluit ingezet worden om duurzamer te produceren en sneller te innoveren.
Dit opiniestuk verscheen ook in de themabijlage ‘Future of Industry’ bij Trends.
Chemiebedrijven staan voor een viervoudige uitdaging of een ‘dubbel twin transition’. Om de Europese Green Deal-ambities te realiseren moeten ze in snel tempo klimaatneutraal worden, circulair produceren, de duurzaamheid van chemieproducten verhogen én radicaal digitaliseren. Een doorgedreven en diepgaande digitalisering heeft namelijk het potentieel om de manier waarop de chemiesector innoveert en produceert volledig te transformeren en de transitie in de richting van meer duurzaamheid te versnellen.
Van drones en VR-brillen…
De toepassing van geavanceerde digitale technologieën is uiteraard niets nieuws in de chemie-industrie. Automatische besturingssystemen zorgen nu al voor meer veiligheid en meer efficiëntie in complexe productie-installaties. Sensoren voorspellen wanneer een onderhoud nodig is of monitoren en optimaliseren het energie- en grondstoffenverbruik. Drones voeren inspectievluchten uit, robots doen het zware of repetitieve werk, VR-brillen helpen medewerkers op een interactieve manier vertrouwd te geraken met strikte veiligheidsprocedures.
De vraag is vooral hoe een verdere digitalisering bedrijven nog beter kan helpen om hun duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. In de chemie-industrie zien experten vijf domeinen waarin de impact van de digitale revolutie het grootst zou kunnen zijn. Het gaat om slim productdesign, een snellere detectie van beloftevolle moleculen in het innovatieproces, een betere monitoring van de productielijnen – wat zorgt voor minder uitstoot, minder energie en minder afval –, meer veiligheid en efficiëntie in logistiek dankzij tracking en tracing, en een verhoogd circulair hergebruik van materialen.
…tot AI en digital twins
Voorbeelden? Artificiële intelligentie en machine learning zullen een almaar grotere rol spelen in onderzoek en ontwikkeling. Dankzij hun voorspellende analyses zal een productontwikkeling die vandaag soms maanden of jaren in beslag neemt voortaan een kwestie zijn van minuten of uren. Digitale paspoorten zullen de traceerbaarheid en recycleerbaarheid van materialen gevoelig verhogen, bijvoorbeeld in de bouwsector. Supercomputers maken hypergedetailleerde digital twins of digitale replica’s van productieprocessen of machines, zodat hun werking kan worden geperfectioneerd via uitgebreide simulaties met wisselende parameters.
Cybersecurity en digital skills
Het vraagt weinig verbeeldingskracht om in te zien dat deze digitale doorbraaktechnologieën ongekende mogelijkheden bieden. Al zijn er ook grote uitdagingen aan verbonden, zowel op technologisch, financieel als menselijk vlak. Een cruciale factor is de bruikbaarheid, betrouwbaarheid en beveiliging van data, in het bijzonder in situaties waarbij big data toegankelijk dienen te zijn op geconnecteerde gebruiksplatformen. Het vraagt forse investeringen in automatisering, 5G-netwerken en cybersecurity. Terwijl de allergrootste uitdaging wellicht schuilt in de opleiding van voldoende digitale experten en de training van bestaande medewerkers zodat ze over de juiste skills beschikken om inzicht en overzicht te hebben in het digitaal dataweb.
Conclusie? Digitale technologieën zullen een essentiële rol spelen in de transitie die de chemie-industrie doormaakt op weg naar klimaatneutraliteit en circulariteit. Hoe complexer het productie- of innovatieproces, hoe groter de potentiële impact van digitalisering. Dat biedt ook kansen om chemieproducten duurzamer en veiliger te maken en hun impact op mens en milieu te minimaliseren. Zo is digitalisering niet enkel een bondgenoot voor meer duurzaamheid, maar ook een hefboom voor meer innovatiekracht en een robuuster concurrentievermogen.
Tine Schaerlaekens, directeur innovatie essenscia
Meer weten? Lees de studie “Digital Technologies for Sustainability in the European Chemical Industry” van Cefic
