Negen op de tien sectorbedrijven verwachten economisch herstel al dit of volgend jaar
Ook de Belgische chemie-, kunststoffen- en farma-industrie ontsnapt niet aan de wereldwijde economische impact van de coronacrisis, al ligt de tijdelijke werkloosheid in de sector met 17,1% een stuk lager dan het industrieel gemiddelde in ons land. Bovendien verwachten negen op de tien bedrijven dat het economisch herstel in de sector van de chemie en life sciences zich al dit jaar of uiterlijk volgend jaar zal manifesteren. Dat blijkt uit een bevraging van sectorfederatie essenscia bij meer dan 200 ondernemingen. De sterke economische prestaties in 2019 – met bijna 1.500 extra jobs en een recordbedrag aan investeringen in innovatie – moeten de chemie- en farmasector weerbaar maken tegen de impact van de coronacrisis. Om uit die crisis te geraken, pleit essenscia voor een doordachte en veilige economische heropstart, met de industrie als locomotief.
2019 was voor de chemie en life sciences een sterk jaar van jobcreatie, investeringen en innovatie. Met 1.433 nieuwe jobs piekt de tewerkstelling in de sector op 93.930 arbeidsplaatsen, het hoogste aantal in tien jaar. De voorbije vier jaar zijn er 5.000 jobs bijgekomen. Op die manier levert de chemie en life sciences van alle industrietakken de grootste bijdrage aan de sociale zekerheid: met 2,7 miljard euro betaalt de sector zowat 5% van de totale RSZ-bijdragen. De Belgische industrie is in z’n geheel trouwens de belangrijkste pijler van de sociale zekerheid met een aandeel van bijna 20%.
Belgisch export- en innovatiekampioen
De sector van de chemie, kunststoffen en life sciences blijft ook de export- en innovatiekampioen van België. Vorig jaar exporteerde de sector voor 131 miljard euro, een kwart meer dan in 2010. Daarmee vertegenwoordigt de chemie en life sciences liefst 1/3de van de totale Belgische export. Wat opvalt is de forse groei sinds vijf jaar in de uitvoer naar Canada (+76%), de Verenigde Staten (+46%) en China (+19%). Ook binnen Europa blijft de export toenemen, al is de impact van de Brexit duidelijk met een daling van de export naar het Verenigd Koninkrijk met 10% vorig jaar. Op het vlak van chemie, kunststoffen en farma is België het vierde exportland in Europa.
De uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling zijn op tien jaar tijd bijna verdubbeld en bereikten vorig jaar een recordpeil van 4,5 miljard euro. Dit betekent dat sectorbedrijven omgerekend elke dag zowat 12,5 miljoen euro investeren in innovatie. Naar aantal patentaanvragen per miljoen inwoners staat België voor chemie, farma en biotech op de vierde plaats in de wereld. Met 466 toegekende patenten, een derde van het Belgische totaal, was 2019 ook op dit vlak een topjaar.
Meer investeringen, maar dalend ondernemersvertrouwen
Ook het investeringsritme blijft hoog en piekt voor het vierde jaar op rij boven de symbolische grens van 2 miljard euro. Daarmee ligt het jaarlijks investeringsbedrag in de uitbreiding en modernisering van productiecapaciteit ruim 60% hoger dan 10 jaar geleden.
Een andere belangrijke economische indicator, de toegevoegde waarde of welvaartscreatie, is in diezelfde periode met 53% gestegen tot bijna 20 miljard euro vorig jaar, of ruim een derde van de verwerkende industrie. Anderzijds tekent zich al sinds begin 2019 een sterk dalende trend af in de benuttingsgraad van de productiecapaciteit terwijl het ondernemersvertrouwen zwaar te lijden heeft onder de toenemende internationale onzekerheid door allerhande handelsconflicten.
Tijdelijke werkloosheid door corona ligt lager dan gemiddeld
Met het coronavirus komt daar de grootste economische crisis uit de recente geschiedenis bovenop. Een goede graadmeter om de impact daarvan na te gaan is de tijdelijke werkloosheid. Die ligt in de chemie- en farmasector met 17,1% fors lager dan het industrieel gemiddelde van 45,9%. Twee weken geleden lag de tijdelijke werkloosheid met 14,6% zelfs nog een stukje lager. Dit maakt duidelijk dat hoe langer de crisis aanhoudt, hoe zwaarder de economische impact doorweegt, vooral bij kmo’s en bedrijven die belangrijke toeleveranciers zijn voor de bouwsector en de auto- en luchtvaartindustrie.
lichtjes toeneemt, vooral in kunststofsector en bij kmo’s
Uit een bevraging bij 211 sectorbedrijven blijkt dat de helft van de ondernemingen het nog te vroeg vindt om al uitspraken te doen over economische prognoses, al gaat 40% wel uit van een significante omzetdaling. Daarentegen verwacht 11% van de respondenten eerder een omzetstijging. Dit heeft er wellicht mee te maken dat voor 1 op de 3 van de bevraagde chemie- en farmabedrijven de medische sector een belangrijke klant is en voor een kwart van de bedrijven is dat de voedingssector: twee cruciale sectoren die net als de chemie en life sciences grotendeels operationeel zijn gebleven.
De economie wijst de weg uit de coronacrisis
Ondanks alles toont de sector zich veerkrachtig en gaan 9 op de 10 bedrijven die deelnamen aan de enquête uit van een relatief snelle economische heropleving. Volgens 35% van de sectorbedrijven zou dat economisch herstel zich al dit jaar inzetten, 54% ziet dit eerder pas volgend jaar gebeuren. Een kleine minderheid denkt dat de negatieve economische impact voor de chemie en life sciences nog jaren zal aanslepen voordat de sector zich hiervan zal herstellen.
Hoe dan ook pleit het merendeel van de sectorbedrijven voor een economische relance waarbij iedereen zo snel mogelijk op een veilige manier weer aan de slag kan op basis van een weloverwogen exitstrategie. De weg uit de crisis is in belangrijke mate een economische weg en essenscia schuift daarbij drie prioriteiten naar voor om letterlijk de puntjes op de i van de economie te zetten.
De puntjes op de i van de economie: industrie, internationaal en investeringen
Het gaat daarbij om de industrie als cruciale hefboom om de economie weer in beweging te krijgen, een internationale aanpak binnen een Europese eengemaakte markt die evenwichtige vrijhandelsakkoorden verkiest boven protectionisme en gerichte economische maatregelen om in een eerste fase faillissementen en structurele werkloosheid te vermijden en daarna verder te investeren in toekomstgerichte infrastructuur op het vlak van mobiliteit, energienetten en digitale technologie.
“Een sterke en exportgerichte industrie met internationale concurrentiekracht is de beste garantie voor onze welvaart, sociale zekerheid en gezondheidszorg.”
“Een belangrijke les uit de coronacrisis is dat de industrie z’n waarde bewijst als cruciale pijler van de economie met de productie van essentiële goederen met een hoge toegevoegde en maatschappelijke waarde: van geneesmiddelen, ontsmettingsproducten en medische gassen zoals zuurstof tot kunststofmaterialen voor medische apparatuur, beschermingsmiddelen en voedselverpakkingen. De chemie en life sciences staat aan het begin van talrijke waardeketens. Niet alleen voor de zorg- en voedingssector, maar ook voor elektronica, textiel, bouw, transport, energie- en watervoorziening. Europa heeft een goed uitgebouwde industriële basis nodig voor een duurzame welvaartscreatie. Een sterke en exportgerichte industrie met internationale concurrentiekracht is de beste garantie voor onze sociale zekerheid en gezondheidszorg”, zegt Hans Casier, voorzitter essenscia.
“De chemie en life sciences toont zich weerbaar in de coronacrisis en is meer dan ooit een steunpilaar voor de Belgische welvaart. Dit bewijst dat we een sterke industrie nodig hebben als locomotief om de economie weer op gang te trekken.”
“De sector van de chemie en life sciences toont zich weerbaar in de coronacrisis en is meer dan ooit een steunpilaar voor de Belgische welvaart. Dat bewijst dat we een sterke industrie als locomotief nodig hebben als we onze economie weer op gang willen trekken. We mogen ons niet op onszelf terugplooien, maar we moeten de kaart van Europa en de wereldhandel blijven uitspelen en nog meer internationale investeringen aantrekken. Met de donatie van ruim 200.000 mondmaskers, de bijkomende productie van 1 miljoen liter handgels, het opvoeren van de testcapaciteit voor coronatesten en de zoektocht naar een coronavaccin speelt de sector voluit z’n maatschappelijke rol. Laat ons die samenwerkingen doorheen de industriële waardeketens ook na deze crisis structureel versterken, samen met de overheid en de sociale partners, door verder te investeren in de economie, infrastructuur en innovatie”, zegt Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia.
