Vlaanderen, Nederland en Noordrijn-Westfalen presenteren duurzame toekomstvisie voor chemiesector
Investeren in energie-, recyclage- en pijpleidinginfrastructuur en innoveren in groenere productieprocessen en baanbrekende pilootinstallaties, bijvoorbeeld voor elektrische krakers. Dat moet van de chemiesector in Vlaanderen, Nederland en Noordrijn-Westfalen – het kloppend hart van de West-Europese chemie-industrie – de motor maken van de transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie. Een modernisering van het Europese ETS-emissiehandelssysteem en een voldoende groot en gegarandeerd aanbod aan koolstofvrije en competitief geprijsde energie zijn evenwel noodzakelijke basisvoorwaarden om beloftevolle klimaattechnologieën, zoals de opvang en opslag of het hergebruik van CO2, op industriële schaal te kunnen toepassen.
De overheden van Vlaanderen, Nederland en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen hebben drie jaar geleden, in september 2017, een trilaterale chemiestrategie opgestart. Daarin werken overheid, industrie, academische wereld en de respectievelijke chemiefederaties essenscia, VNCI en VCI NRW samen aan een duurzame toekomstvisie voor de chemiesector die in de drie betrokken regio’s sterk vertegenwoordigd en van groot economisch belang is. Op een online event met deelname van de drie bevoegde ministers, onder wie Viceminister-president van de Vlaamse regering Hilde Crevits, werd vandaag een tussentijdse balans opgemaakt.
Innovatie & infrastructuur
Op het vlak van infrastructuur zijn vooral pijpleidingen belangrijk om de transitie naar klimaatneutraliteit mee mogelijk te maken. De verdere ontwikkeling van een grensoverschrijdend en modern pijpleidingennetwerk voor het transport van bijvoorbeeld lpg, propyleen, CO2 of waterstof vraagt echter forse investeringen en botst vaak op complexe plannings- en vergunningsprocedures.
Binnen de trilaterale chemiestrategie is daarom een samenwerking opgezet tussen acht internationale chemiebedrijven en de havens van Antwerpen en Rotterdam om de pijpleidingeninfrastructuur in de regio verder uit te bouwen. In Vlaanderen is intussen ook een procedure opgestart voor een nieuw pijpleidingtraject dat chemiebedrijven in Vlaanderen verbindt met de chemie-industrie in Nederlands Limburg en Duitsland. Investeringen in recyclage-infrastructuur voor een circulaire economie en energienetten voor de opslag en het efficiënte transport van koolstofvrije energie staan evenzeer hoog op de agenda.
Op innovatievlak levert de chemiesector de essentiële materialen en technieken waarmee onze economie en samenleving belangrijke milieu- en klimaatwinsten boeken. Het is een immense uitdaging om in een beperkte tijdspanne van enkele decennia nieuwe technologieën uit te vinden en uit te testen om de industriële productieprocessen radicaal te hervormen en vergroenen. Daarvoor zijn drie zaken essentieel: innovatiebudgetten die voldoende hoog zijn, financiële steun en publiek-private investeringen in risicovolle pilootinstallaties en demonstratiefabrieken en meer innovatiekracht voor start-ups en scale-ups in de chemie.
Energie voor een circulaire economie
De trilaterale chemiestrategie schuift ook twee cruciale aanbevelingen naar voor om het energiebeleid beter in te passen in de doelstellingen van een circulaire en klimaatneutrale economie. Veelbelovende technologieën zoals de opvang van CO2 voor opslag (CCS, Carbon Capture & Storage) of hergebruik als grondstof (CCU, Carbon Capture & Utilization) worden nog te veel afgeremd door Europese regelgeving. De huidige herziening van het ETS-emissiehandelssysteem moet daarom vermijden dat gerecycleerde koolstof nog langer op dezelfde manier wordt belast als fossiele koolstof. Daarnaast is het klimaatvraagstuk vooral een Europees energievraagstuk. Hoe kunnen we voldoende grote volumes aan koolstofvrije energie tegen betaalbare prijzen produceren en importeren voor onze gezinnen en bedrijven?
Met ruim 350.000 jobs en een omzet van 180 miljard euro is de chemie-industrie in Vlaanderen, Nederland en Noordrijn-Westfalen de thuisbasis van een van de belangrijkste chemieclusters in de wereld. De trilaterale chemiestrategie leverde met het ‘Cracker of the Future’ consortium ook al een toonaangevend internationaal samenwerkingsproject op. Daarin onderzoeken zes chemiebedrijven de mogelijkheid om krakerinstallaties – waar de essentiële basismoleculen voor de chemie-industrie worden geproduceerd – te laten draaien op groene stroom in plaats van op fossiele brandstoffen.
“De omslag naar een duurzame Vlaamse economie vereist een specifieke focus op de strategisch belangrijke chemiesector. Deze unieke samenwerking moet de motor zijn voor de succesvolle klimaattransitie in Europa.”
Hilde Crevits, Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie en Innovatie: “De omslag naar een duurzame Vlaamse economie vereist een specifieke focus op de strategisch belangrijke chemiesector. Deze unieke samenwerking tussen Vlaanderen, Nederland en Noordrijn-Westfalen moet de motor zijn voor de succesvolle klimaattransitie in Europa. Het is de regio bij uitstek om te pionieren als Europese testzone waar innovaties voor industriële transitieprojecten in de chemiesector in reële omstandigheden voor het eerst worden uitgeprobeerd, in samenwerking met academici, bedrijven en overheid.”
“De chemiesector in Vlaanderen en in Europa speelt een cruciale rol in zowel de economische relance als de realisatie van de klimaatdoelstellingen. Deze trilaterale chemiestrategie is de juiste manier om die uitdagingen aan te pakken.”
Frank Beckx, gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen: “De chemiesector in Vlaanderen en in Europa speelt een cruciale rol in zowel de economische relance als de realisatie van de klimaatdoelstellingen. Deze trilaterale chemiestrategie is de juiste manier om die uitdagingen aan te pakken. De grensoverschrijdende samenwerking tussen overheden en industrieën dient een gezamenlijk doel: innovatie- en investeringstrajecten uitstippelen en een ondersteunend beleidskader uitwerken met de juiste hefbomen voor een succesvolle en duurzame toekomst van de chemiesector. Hiermee spelen we vanuit Vlaanderen een voortrekkersrol in de wereldwijde verduurzaming van de industrie.”
