Dat plastics onmisbaar zijn in ons dagelijks leven is een stelling die vaak de wenkbrauwen doet fronsen. Dat de kunststofsector volop inzet op de circulaire economie is eveneens veelal onbekend. Zo is de recyclagegraad van kunststoffen fors toegenomen en zijn er veelbelovende innovaties in chemische recyclage. Een opiniestuk van Saskia Walraedt, directrice essenscia PolyMatters.
Bij plastics wordt er snel gedacht aan wegwerpproducten en de plasticsoep in de oceanen. Maar die zogenaamde ‘Single Use Plastic Products’ of SUP’s zijn maar een deel van het verhaal. Kunststoffen zijn niet weg te denken uit ons dagelijkse leven.
Er is niet één type plastic, maar een verscheidenheid aan kunststoffen, elk met unieke eigenschappen. Zonder kunststoffen geen computers of smartphones, auto’s of vliegtuigen, windturbines of zonnepanelen, sportkledij of steriele verpakkingen van medicatie… om maar enkele toepassingen te noemen.
Afval is gedragsprobleem
Zelfs plastics voor eenmalig gebruik hoeven geen probleem te zijn, zolang ze ingezameld en gerecycleerd worden. Net daar wringt het schoentje: het plastic zwerfvuil, en bij uitbreiding de plasticsoep, zijn een gevolg van onverantwoord omgaan met waardevolle grondstoffen. Nog te vaak worden plastic voorwerpen achteloos in de natuur achtergelaten en in nog te veel landen is er geen degelijk systeem voor afvalophaling of is het storten van afval nog altijd toegelaten.
Recyclage zit in stijgende lijn
Een studie van essenscia, de sectorfederatie van de chemie, kunststoffen en life sciences, en technologiefederatie Agoria toont aan dat ons land er op het vlak van kunststofrecyclage flink op vooruitgaat. In België werd in 2018 nog 34 procent van het plastic afval gerecycleerd. Dat is een stijging met 54 procent tegenover 2006. De weg is nog lang, maar de bocht is duidelijk genomen.
Aandachtspunt is wel dat gerecycleerde kunststoffen nog te weinig als grondstof worden hergebruikt in productieprocessen. Andere opvallende vaststelling uit de studie: meer dan de helft van de kunststofproducten hebben een lange levensduur, van 2 tot 50 jaar, waardoor ze pas later gerecycleerd kunnen worden.
Chemische recyclage
Momenteel wordt er fors geïnvesteerd in pilootinstallaties voor de ontwikkeling van chemische recyclage. Hierbij worden gebruikte kunststoffen omgezet in een olie-achtige substantie die door chemiebedrijven kan gebruikt worden als alternatief voor fossiele grondstoffen. De recyclagetechniek laat ook toe om de polymeren waaruit kunststoffen zijn opgebouwd opnieuw op te splitsen in afzonderlijke monomeren waarmee nieuwe kunststoffen kunnen worden gemaakt.
Ondersteunend kader
Om kunststoffen hun cruciale rol te laten spelen in de circulaire economie is het ook nodig dat er intens wordt samengewerkt. De productontwikkelaar aan de tekentafel moet beseffen dat ontwerp- en materiaalkeuzes een grote impact hebben op de recycleerbaarheid van het product. Overheden hebben op hun beurt een belangrijke taak om een ondersteunend wetgevend kader uit te werken voor chemische recyclage en het gebruik van gerecycleerde materialen toe te laten in nieuwe toepassingen, zolang het aan alle objectieve veiligheidscriteria en technische vereisten voldoet.
Artikel gepubliceerd in Fokus Chemie, bijlage bij De Standaard.
